Kiểm hóa là một bước quan trọng trong quy trình xuất nhập khẩu, giúp cơ quan hải quan xác minh tính chính xác của thông tin khai báo với thực tế hàng hóa. Quá trình này không chỉ đảm bảo an toàn mà còn góp phần ngăn ngừa gian lận thương mại. Vậy kiểm hóa là gì và quy trình thực hiện như thế nào? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé.
1.Kiểm hóa là gì?
Kiểm hóa là quá trình cơ quan hải quan kiểm tra, xác minh thông tin trong hồ sơ hải quan với thực tế hàng hóa hoặc vật phẩm khi xuất/nhập khẩu. Mục đích là đảm bảo tính chính xác và trung thực của các thông tin khai báo, từ đó ngăn ngừa gian lận và bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp hợp pháp.
2. Nguyên nhân khiến lô hàng cần kiểm hoá
2.1 Tờ khai bị phân luồng đỏ
Khi tờ khai xuất khẩu hoặc nhập khẩu bị phân vào luồng đỏ, có nghĩa là lô hàng sẽ phải trải qua một quy trình kiểm tra nghiêm ngặt từ cơ quan hải quan. Quy trình này không chỉ bao gồm việc kiểm tra hồ sơ hải quan mà còn yêu cầu kiểm tra thực tế hàng hóa, nhằm đảm bảo mọi thông tin khai báo đều chính xác và phù hợp với quy định pháp luật.
2.2 Nghi ngờ về tính chính xác của thông tin khai báo
Cơ quan hải quan có thể nghi ngờ về một số thông tin quan trọng như tên hàng hóa, nhãn hiệu, số lượng, mã HS, đơn giá, hay thuế suất áp dụng cho hàng hóa. Những sự không rõ ràng hoặc sự khác biệt giữa thông tin khai báo và thực tế có thể dẫn đến việc lô hàng bị đưa vào danh sách kiểm hóa. Ngoài ra, nếu trong quá trình làm thủ tục hải quan phát hiện ra các dấu hiệu vi phạm pháp luật, lô hàng sẽ bị yêu cầu kiểm tra thêm.
2.3 Hàng hóa không được miễn kiểm tra
Không phải tất cả các loại hàng hóa đều được miễn kiểm tra thực tế theo quy định của cơ quan hải quan. Những mặt hàng không nằm trong danh sách miễn kiểm tra vẫn phải thực hiện đầy đủ các thủ tục và kiểm tra hải quan để đảm bảo tính hợp pháp và an toàn của chúng khi nhập khẩu hoặc xuất khẩu.
2.4 Trường hợp đặc biệt
Ngoài các lý do thông thường, có những trường hợp đặc biệt mà theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, hàng hóa cũng có thể phải chịu kiểm tra thực tế. Những trường hợp này thường liên quan đến các yêu cầu đặc thù hoặc tình huống bất ngờ, cần có sự can thiệp của các cơ quan chức năng.
3. Quy trình khi kiểm hóa
Kiểm hóa bằng máy soi
Kiểm hóa bằng máy soi là một phương pháp hiện đại, nhanh chóng và tiết kiệm chi phí được cơ quan hải quan sử dụng để kiểm tra hàng hóa trong quy trình xuất nhập khẩu. Máy soi giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi và chi phí cho doanh nghiệp, đồng thời nâng cao độ chính xác trong việc phát hiện các nguy cơ tiềm ẩn.
Quy trình kiểm tra bằng máy soi gồm các bước sau:
- Bước 1: Doanh nghiệp thực hiện đăng ký thủ tục và đưa hàng đến trạm soi container do hải quan quản lý.
- Bước 2: Container chứa hàng sẽ được đưa qua máy soi, nơi các hình ảnh chi tiết của hàng hóa được ghi nhận và phân tích. Cán bộ hải quan sẽ dựa vào hình ảnh này để đưa ra quyết định thông quan cho hàng hóa.
- Bước 3: Nếu máy soi phát hiện dấu hiệu bất thường (như hàng hóa không khai báo đúng hoặc có vật liệu nghi ngờ), cán bộ hải quan có thể yêu cầu mở container để kiểm tra thủ công và xác minh thêm.
Kiểm hóa thủ công
Khi quá trình kiểm tra bằng máy soi và các thiết bị kỹ thuật phát hiện dấu hiệu vi phạm, hoặc khi máy soi gặp sự cố, việc kiểm tra thủ công sẽ được tiến hành. Đây là phương pháp kiểm tra trực tiếp hàng hóa, yêu cầu nhiều thời gian và chi phí hơn so với kiểm tra bằng máy móc.
Để tuân thủ quy trình này, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
- Bước 1: Điều khiển phương tiện chở hàng đến cảng, tìm vị trí hạ container và đợi cán bộ hải quan đến chỉ đạo kiểm tra.
- Bước 2: Tiến hành cắt chì niêm phong để đưa hàng hóa ra kiểm tra. Tùy vào tình huống, có thể chỉ kiểm tra một phần hoặc toàn bộ lô hàng.
- Bước 3: Sau khi kiểm tra, nếu không phát hiện vi phạm và hàng hóa khớp với thông tin khai báo, cán bộ hải quan sẽ thanh lý tờ khai hải quan. Quy trình này thường hoàn tất vào cuối buổi làm việc.
4. Một số lưu ý khi kiểm hóa
Để hạn chế rủi ro trong quá trình kiểm hóa, đồng thời tiết kiệm chi phí và thời gian, các cá nhân và doanh nghiệp cần chú ý một số điểm quan trọng sau:
- Kiểm tra cẩn thận hồ sơ và hàng hóa trước khi tiến hành kiểm hóa, đặc biệt là về số lượng và loại bao bì của hàng hóa thực tế. Việc này giúp doanh nghiệp thu thập các thông tin cần thiết, đảm bảo quá trình làm việc với cơ quan hải quan được thuận lợi và nhanh chóng.
- Sắp xếp hàng hóa sẵn sàng trước khi tiến hành kiểm tra để tránh mất thời gian không cần thiết.
- Đảm bảo có đủ công cụ và phương tiện cần thiết để đóng gói hàng hóa sau khi hoàn tất kiểm hóa.
- Theo quy định của nhà nước, thời gian thực hiện kiểm hóa thường kéo dài trong khoảng 8 tiếng. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình hình thực tế, thời gian này có thể dài hơn.
Quy trình kiểm hóa tuy có thể gây thêm một số thủ tục nhưng lại là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo an toàn và minh bạch trong hoạt động xuất nhập khẩu. Hiểu rõ quy trình này sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời tuân thủ đúng quy định của pháp luật.
